ગુજરાતીઓની ખાસિયતો

[આ લેખનાં મૂળ લેખકની તો જાણ નથી પણ તેમાં રજૂ કરેલાં ઘણાં ખરાં વિચારો સાથે હું સહમત થાઉં છું અને તમે પણ થશો...!]

વધેલા શરીરવાળા ગુજરાતીઓ માટે કસરત એટલે જમ્યા પછી પાનના ગલ્લા સુધી ચાલતાં જવું તે. મોઢામાં પાન કે મસાલો દબાવી કલાકો સુધી વિષયવિહીન ચર્ચાઓ કરવામાં ગુજરાતીઓની માસ્ટરી છે. પાનના ગલ્લા અને ચાની કીટલીઓ એ ગુજરાતીઓ માટે વૈચારિક આદાન-પ્રદાન માટેના આદર્શ સ્થાનકો છે. સાચો સમાજવાદ આ બે જગ્યાઓએ જ જોવા મળે છે. અહીંયા ગાડી, સ્કૂટરવાળા સાથે જ મજૂર પણ ઊભો રહી ચા પીતો હોય છે. (આ વાત પર બે કટિંગ ચા થઈ જાય, હોં ભઈ!)

દરેક ગુજરાતી મા-બાપને તેમના સંતાનોને ડોક્ટર, એન્જિનિયર કે સી.એ. બનાવવામાં જ રસ હોય છે. સંતાનોની કરિયર મા-બાપ જ નક્કી કરે છે. કોઈ ગુજરાતી મા-બાપને એવું કહેતા સાંભળ્યા નથી કે 'મારે મારા દીકરાને કલાકાર બનાવવો છે, મારે મારી દીકરીને ચિત્રકાર બનાવવી છે, મારો દીકરો ફોજમાં જશે, મારી દીકરીને એથ્લિટ બનાવવી છે, મારા દીકરાને ફેલ્પ્સ જેવો તરવૈયો બનાવવો છે.' (નાટક-ચેટક, કવિતા, સાહિત્ય-લેખનના રવાડે ચઢેલા છોકરાંવને તો આઉટલાઈનના કહેવાય છે, હોં ભઈ !)

રૂપિયા કમાવા સિવાય બીજો કોઈ પણ શોખ ન ધરાવતા ગુજરાતીઓનો એક શોખ ખૂબ જાણીતો છે રજાઓમાં ફરવા જવાનો અને તે પણ સાથે ખૂબ બધા નાસ્તા લઈને. જ્યારે અને જ્યાં પણ ફરવા જઈએ ત્યારે ડબ્બાઓના ડબ્બા ભરીને સેવમમરા, ઢેબરાં,ગાંઠિયાં, પૂરીઓ, અથાણાં સાથે લઈને નીકળીએ છીએ. ઘર બદલ્યું હોય એટલો બધો સામાન લઈ ટ્રેનમાં ખડકાઈએ છીએ અને ટ્રેન ઉપડે કે પંદર જ મિનિટમાં રાડારાડી કરતાં નાસ્તાઓ ઝાપટવા મંડીએ છીએ અને ઢોળવા મંડીએ છીએ. ગુજરાતીઓના ફરવાના શોખના કારણે પરદેશની ટૂરમાં ગુજરાતી થાળી મળતી થઈ ગઈ છે. જો ગુજરાતીઓ ફરવાનું બંધ કરી દે તો બધી જ ટ્રાવેલ્સ એજન્સીઓ અને પેકેજ ટૂર, કપલ ટૂરવાળાઓનું ઉઠમણું થઈ જાય. (આપણે ફરવાની સાથે ફરવાની સલાહ આપવાના પણ શોખીન છીએ. નવસારી સુધી પણ નહીં ગયેલો માણસ નૈનિતાલ કેવી રીતે જવું તેની સલાહ આપી શકે, હોં ભઈ!)

ગુજરાતીઓના લેટેસ્ટ બે શોખ. એક - ટુ વ્હીલર અને બીજો - મોબાઈલ. જગતમાં સૌથી વધારે ટુ વ્હીલર ગુજરાતમાં ફરે છે. આપણું ચાલે એક રૂમમાંથી બીજા રૂમમાં જવા માટે પણ ટુ-વ્હીલર વાપરીએ. પહેલાના જમાનામાં એવું કહેવાતું તું કે 'દેવું કરીને પણ ઘી પીવું.' હવે એવું કહેવાય છે કે 'દેવું કરીને પણ બાઈક લેવું.' ગુજરાતીઓના  'દિલની સૌથી નજીક' જો કોઈ હોય તો તે છે મોબાઈલ (કેમકે આપણે મોબાઈલને હંમેશાં શર્ટના ઉપલાં ખિસ્સામાં જ રાખીએ છીએ.) જાત-જાતના મોબાઈલ, ભાતભાતની રિંગટોનનો આપણને જબરજસ્ત ક્રેઝ છે. મોબાઈલની સૌથી વધુ સ્કિમ આપણા ગુજરાતમાં જ છે અને તેનો સૌથી વધુ લાભ પણ ગુજરાતીઓ ઉઠાવે છે. જો સ્કિમમાં 'ફ્રી' લખ્યું તો તો  'ખ…લ્લા…સ'. રાત્રે દસથી સવારે છ, 'મોબાઈલથી મોબાઈલ ફ્રી' એવી સ્કિમ જાહેર થાય એટલે ગુજરાતીઓ મચી જ પડે.. બાજુ-બાજુમાં બેઠા હોય તો પણ મોબાઈલથી મોબાઈલ વાતો કરે ! (હે…લો…, અને જ્યારે બિલ આવે ત્યારે કંપનીવાળા જોડે સૌથી વધુ બબાલ પણ આપણે જ કરીએ છીએ, હોં ભઈ !)

ગુજરાતીઓની સ્વભાવગત ખાસિયત પણ અનોખી છે. આપણે એવર ઓપ્ટિમિસ્ટ એટલે કે સદાય આશાવાદી માણસો છીએ. શેરબજાર ક…ડ…ડ…ડ…ભૂ...સ…કરતું તૂટે તો પણ આપણે આશા રાખીએ છીએ કે 'કશો વાંધો નહીં, કાલે બજાર ઉપર આવી જ જશે.' આ સાથે આપણે ગુજરાતીઓ એટલા જ ખમીરવંતા પણ છીએ. ભૂકંપ આવે, પૂર આવે કે બોમ્બ બ્લાસ્ટ થાય, આપણે ત્યાં બીજા દિવસથી તો બધું રાબેતા મુજબ….

ગુજરાતીઓની એક સૌથી મોટી ખાસિયત, ખૂબી, વિશેષતા, વિલક્ષણતા એ છે કે આપણે ગુજરાતીઓ ક્યારેય પણ કોઈનાથી ઈમ્પ્રેસ થતા નથી. સાદા શબ્દોમાં કહીએ તો આપણે ક્યારેય કોઈથી ઘીસ ખાતા નથી. ગમે તેવો મોટો ચમરબંધી હોય પણ આપણે તેનાથી અંજાઈ જતા થી. 'એ લાટસા'બ હોય તો એના ઘેર, મારે શું  ?' આવી તાસીર જ આપણને 'જીદ કરી દુનિયા બદલવાની' શક્તિ આપે છે અને તેના લીધે જ ગુજરાતની ધરતી પર ગાંધીજી, સરદાર અને ધીરુભાઈ જેવી હસ્તીઓ પાકી છે. (શું કહો છો, બરાબરને ભઈ?)

હાચુ કઉં તો મને તો એક ગુજરાતી હોવાનો બહું ગર્વ છે, તમને છે?

જો હા તો, એક સાચા ગુજરાતી તરીકે તમે પણ આપણી આ 'ગુજરાતી ગૌરવ ગાથા' ને આગળ ધપાવો.

('ઈન્ટરનેટ પરથી')

સૌથી મૂલ્યવાન ખજાનો

મેરી અને તેના પતિ જોને એક શ્વાન પાળ્યો હતો - લકી. લકી એક અનોખો શ્વાન હતો. સપ્તાહાંતે જ્યારે જોન અને મેરીને ત્યાં તેમના મિત્રો રોકાવા આવતાં ત્યારે તેઓ અચૂક તેમને પોતાનો સામાન કદાપિ ખુલ્લો ન રાખવાની સલાહ આપતાં કારણકે લકીને જે કંઈ પસંદ પડે તે સામાન માંથી ઉઠાવી લેવાની આદત હતી! પણ હંમેશા કોઈક ને કોઈક સામાન બંધ રાખવાનું ભૂલી જતું અને પછી તેમને સદાયે ફરિયાદ રહેતી કે તેમના સામાનમાંથી કોઈક વસ્તુ ગાયબ છે! પછી તો જોન કે મેરી નીચે ભંડકીયામાં જઈ લકીનું રમકડાનું ખોખું ફંફોસતા અને ખોવાયેલી વસ્તુ તેમાંથી જ ચોક્કસ મળી આવતી! લકીને જે કંઈ પણ તે ઉઠાવે તે પોતાના મનપસંદ રમકડાનાં ખોખામાં નાંખી આવવાની આદત હતી. તે એ વાતની પણ ચોકસાઈ રાખતો કે તેના રમકડા તેના ખોખામાં જ હોય.

પછી તો એક વાર મેરીને સ્તન કેન્સર હોવાનું નિદાન થયું.તેને એમ લાગ્યું જાણે હવે આ રોગ તેનો જીવ લઈને જ જશે.તેને જાણ હતી આ રોગ જીવલેણ સાબિત થાય છે.તેમ છતાં તેણે મોત સામે લડવા ડબલ માસ્ટેક્ટોમીનું ઓપરેશન કરાવવાનું નક્કી કર્યું.ભય સતત તેના માથે સવાર હોવા છતાં.

તેને જે દિવસે ઓપરેશન માટે હોસ્પિટલ જવાનું હતું તેની આગલી રાતે તેણે લકીને બાથમાં ભીડી તેના પર અપાર વાત્સલ્ય વરસાવ્યું.તેને વિચાર આવ્યો - જો પોતે નહિ હોય તો લકી નું શું થશે? ભલે આમ તો જોન પણ ત્રણ વર્ષના લકીને વહાલો હતો,છતાં મેરી જ લકીનું સર્વસ્વ હતી એમ કહેવામાં અતિશયોક્તિ નહિ ગણાય.મેરીને લાગ્યું જો કદાચ પોતાનું મૃત્યુ થશે તો લકી સાવ નિરાધાર બન્યાનું અનુભવશે.એ એમ નહિ સમજે કે મારે તેનાથી જુદા પડવું નહોતું.આ વિચારે તેને પોતાના મૃત્યુના ભય કરતાં પણ વધુ ખિન્ન બનાવી દીધી.

ડબલ માસ્ટેક્ટોમી મેરી માટે તેના ડોક્ટરોએ ધારી હતી તે કરતા પણ વધુ ભારે બની રહી અને મેરીને બે સપ્તાહ કરતાં પણ વધુ સમય હોસ્પિટલમાં રહેવું પડ્યું. જોન નિયમિત રીતે લકીને રોજ સાંજે લટાર મારવા લઈ જતો પણ નાનકડા એ શ્વાનની પરિસ્થિતી દયનીય બની રહી અને તે ખૂબ ઉદાસ અને ચિડીયો બની ગયો.

છેવટે એ દિવસ આવ્યો જ્યારે મેરીને હોસ્પિટલમાંથી રજા આપવામાં આવી.જ્યારે તે ઘેર પહોંચી ત્યારે તે એટલી બધી થાકી ગઈ હતી કે જેવી જિમે તેને પલંગ પર બેસાડી કે તે ત્યાં જ ફસડાઈ પડી. લકી તેની સામે એકી ટશે જોઈ રહ્યો પણ તેની પાસે ગયો નહિ. મેરીએ તેને ઇશારો કરી પોતાની પાસે બોલાવ્યો પણ લકી હલ્યા વગર પોતાની જગાએ જ બેસી રહ્યો અને થાકી ગયેલી મેરી ઉંઘમાં સરી પડી.

જ્યારે તે જાગી ત્યારે તેને ક્ષણ ભર સમજમાં ન આવ્યું કે શા માટે તેને આખું શરીર ભારે લાગી રહ્યું હતું અને તેને ગરમી લાગી રહી હતી પણ બીજી જ ક્ષણે જ્યારે તેને સમસ્યાના મૂળ કારણ ની જાણ થઈ ત્યારે  તે હસવું રોકી શકી નહિ!

જ્યારે તે સૂઈ ગઈ હતી ત્યારે દુ:ખી શ્વાને વારાફરતી ભંડકિયામાં જઈ પોતાના સૌથી પ્રિય અને મૂલ્યવાન એવાં બધાં રમકડાં એક પછી એક લઈ આવી પોતાની પ્રિય માલકણ મેરીની આસપાસ (અને ઉપર પણ!) ગોઠવી દીધાં હતાં! તેણે મેરીને પોતાના પ્રેમથી ઢાંકી અને છ્લકાવી દીધી હતી!

પછીતો મેરીની તબિયત સુધરતી ચાલી. તે પોતાનો રોગ અને મૃત્યુ વિશે જાણે સાવ જ ભૂલી ગઈ.તે જોન અને લકી સાથે ખૂબ પ્રેમથી જીવવા માંડી અને તેમનાં દિવસો સુખ પૂર્વક વિતવા લાગ્યાં.

આ વાતના ૧૨ વર્ષ પછી પણ આજે મેરી કેન્સર-મુક્ત જીવન જીવી અને માણી રહી છે અને લકી હજુ પણ મહેમાનોનાં સામાન માંથી ચીજ-વસ્તુઓ લઈ જઈ પોતાનાં રમકડાંના ખોખામાં મૂકી આવે છે પણ તેનો સૌથી મૂલ્યવાન ખજાનો તો છે - મેરી!

(આ વાર્તાનાં લેખકની તો જાણ નથી પણ ઓસ્ટ્રેલિયાના ડેવિડ ફ્રીમેને તેને ઇન્ટરનેટ પર શેર કરી હતી.) ('ઈન્ટરનેટ પરથી')